Lời Chúa – Mt 13,1-23 (hoặc Mt 13,1-9):
Hôm ấy, Đức Giê-su từ trong nhà đi ra ngồi ở ven Biển Hồ. Dân chúng tụ họp bên Người rất đông, nên Người phải xuống thuyền mà ngồi, còn tất cả dân chúng thì đứng trên bờ. Người dùng dụ ngôn mà nói với họ nhiều điều.
Người nói: “Người gieo giống đi ra gieo giống. Trong khi người ấy gieo, thì có những hạt rơi xuống vệ đường, chim chóc đến ăn mất. Có những hạt rơi trên nơi sỏi đá, chỗ đất không có nhiều; nó mọc ngay, vì đất không sâu; nhưng khi nắng lên, nó liền bị cháy, và vì thiếu rễ nên bị chết khô. Có những hạt rơi vào bụi gai, gai mọc lên làm nó chết nghẹt. Có những hạt lại rơi nhằm đất tốt, nên sinh hoa kết quả: hạt được gấp trăm, hạt được sáu chục, hạt được ba chục. Ai có tai thì nghe.”
Các môn đệ đến gần hỏi Đức Giê-su rằng: “Sao Thầy lại dùng dụ ngôn mà nói với họ?” Người đáp: “Bởi vì anh em thì được ơn hiểu biết các mầu nhiệm Nước Trời, còn họ thì không. Ai đã có thì được cho thêm, và sẽ có dư thừa; còn ai không có, thì ngay cái đang có, cũng sẽ bị lấy mất. Bởi thế, nếu Thầy dùng dụ ngôn mà nói với họ, là vì họ nhìn mà không nhìn, nghe mà không nghe không hiểu. Thế là đối với họ đã ứng nghiệm lời sấm của ngôn sứ I-sai-a, rằng: Các ngươi có lắng tai nghe cũng chẳng hiểu, có trố mắt nhìn cũng chẳng thấy; vì lòng dân này đã ra chai đá: chúng đã bịt tai nhắm mắt, kẻo mắt chúng thấy, tai chúng nghe, và lòng hiểu được mà hoán cải, và rồi Ta sẽ chữa chúng cho lành.
“Còn anh em, mắt anh em thật có phúc vì được thấy, tai anh em thật có phúc, vì được nghe. Quả thế, Thầy bảo thật anh em, nhiều ngôn sứ và nhiều người công chính đã mong mỏi thấy điều anh em đang thấy, mà không được thấy, nghe điều anh em đang nghe, mà không được nghe.
“Vậy anh em hãy nghe dụ ngôn người gieo giống. Hễ ai nghe lời rao giảng Nước Trời mà không hiểu, thì quỷ dữ đến cướp đi điều đã gieo trong lòng người ấy: đó là kẻ đã được gieo bên vệ đường. Còn kẻ được gieo trên nơi sỏi đá, đó là kẻ nghe Lời và liền vui vẻ đón nhận. Nhưng nó không đâm rễ mà là kẻ nhất thời: khi gặp gian nan hay bị ngược đãi vì Lời, nó vấp ngã ngay. Còn kẻ được gieo vào bụi gai, đó là kẻ nghe Lời, nhưng nỗi lo lắng sự đời, và bả vinh hoa phú quý bóp nghẹt, khiến Lời không sinh hoa kết quả gì. Còn kẻ được gieo trên đất tốt, đó là kẻ nghe Lời và hiểu, thì tất nhiên sinh hoa kết quả và làm ra, kẻ được gấp trăm, kẻ được sáu chục, kẻ được ba chục.”
Suy niệm:
Trong bài Tin Mừng hôm nay, Đức Giê-su kể dụ ngôn người gieo giống. Trước hết, Ngài kể dụ ngôn này cho đám đông dân chúng và môn đệ (Mt 13,3-8). Sau đó, Ngài giải thích riêng cho các môn đệ về ý nghĩa của dụ ngôn khi họ đến gần Ngài (Mt 13,18-23).
Dụ ngôn của Ngài rất gần gũi với cuộc sống của những người đương thời. Câu chuyện kể về một người kia đi gieo hạt giống ở những loại đất khác nhau, vì thế, chúng cũng mang lại những hiệu quả khác nhau. Có những hạt rơi trên vệ đường, đất cứng nên hạt nằm chơ vơ và chim trời đến ăn mất. Có những hạt rơi trên sỏi đá, chỉ có một lớp đất mỏng ở trên. Chúng mọc ngay, nhưng không sao bén rễ sâu được. Lớp đá sỏi khiến rễ không hút đủ nước để nuôi cây. Khi nắng lên, cây bị cháy rụi và chết khô. Có những hạt rơi vào bụi gai. Cây lúa mọc lên, nhưng bụi gai lại mọc mạnh hơn lúa, lấn át và làm cây không lớn được và bị chết nghẹt. Cả ba trường hợp trên đều cho thấy sự thất bại. Các hạt giống rốt cuộc chẳng đem lại điều gì. May mắn thay, có những hạt rơi vào đất tốt. Đất không quá cứng, không sỏi đá, không bụi gai. Những hạt này đã đem lại vụ mùa bội thu vượt quá những gì mong đợi. Hạt được gấp trăm, hạt được sáu chục, hạt được ba chục.
Dụ ngôn Đức Giê-su kể cho đám đông dân chúng chỉ có thế. Sau đó, Ngài giải thích cho các môn đệ để họ hiểu (Mt 13,18-23). Đức Giê-su chính là người gieo hạt giống. Hạt giống là lời giáo huấn của Ngài. Mỗi loại đất tượng trưng cho tâm hồn của một hạng người. Có loại tâm hồn “vệ đường” cứng cỏi, khép kín, không chịu đón nhận. Có thể xếp một số người trong nhóm Pha-ri-sêu vào loại này. Họ đã tố cáo Đức Giê-su là kẻ liên minh với quỷ (Mt 9,34; 12,24). Một số người ở các thành thị vùng Ga-li-lê cũng thuộc hạng người này, vì họ đã không chịu hoán cải khi nghe lời rao giảng của Đức Giê-su (Mt 11,20-24).
Có loại tâm hồn “sỏi đá” nông nổi nhất thời, không bám rễ sâu trong đất. Khi nghe lời Đức Giê-su, họ lập tức đón nhận với niềm vui. Nhưng khi gặp thử thách, bách hại, thì họ tháo lui và vấp ngã. Đây là hình ảnh của đám đông chạy theo Đức Giê-su khi Ngài thành công, Nhưng chẳng ai thấy họ trong những ngày Ngài bị bắt. Có loại tâm hồn “bụi gai” làm cho lời Đức Giê-su bị bóp nghẹt. Gai là nỗi lo âu chuyện đời và mê đắm danh vọng của cải. Anh thanh niên giàu có đã không thể đáp lại lời mời của Đức Giê-su, không phải vì có nhiều của cải, mà vì gắn bó với của cải quá mức. Cả ba loại người trên đều nghe lời của Đức Giê-su, nhưng lời ấy bị thui chột, không sinh được hoa trái nào. Chỉ ai có tâm hồn “đất tốt” mới thật sự nghe và hiểu, rồi sinh trái. Là môn đệ của Đức Giê-su, họ đã mở lòng đón nhận hạt giống. Vụ mùa bội thu lớn lao mà họ đem lại khiến ta có niềm lạc quan vô bờ. Lời Đức Giê-su tung gieo sẽ thành công mỹ mãn, bất chấp việc có những hạt giống rơi vào chỗ không phù hợp.
Qua dụ ngôn này, Giáo Hội sơ khai hiểu Đức Giê-su muốn nhắn nhủ gì. Và đối với chúng ta, bài học của dụ ngôn vẫn không mất đi tính hiện đại. Lời Chúa đã được gieo vào tim ta lại bị ác thần cướp mất. Lời Chúa được đón nhận hời hợt và nông cạn nên chẳng biến đổi gì. Lời Chúa bị bóp nghẹt bởi lo lắng cơm áo gạo tiền, bởi đam mê vật chất. Làm sao để cải tạo mảnh đất tâm hồn mình? Làm sao để mảnh đất của mình mềm hơn, ít sỏi đá và gai góc hơn? Có được tâm hồn như mảnh đất tốt không phải là chuyện tự nhiên. Chúng ta cần cộng tác với ơn Chúa để từ từ cải tạo mảnh đất trái tim mình (Mt 13,19).
Cha An-tôn Nguyễn Cao Siêu S.J.