Chương 2 - Sách Ma-ca-bê 1
II. ÔNG MÁT-TÍT-GIA KHƠI DẬY CUỘC THÁNH CHIẾN
Ông Mát-tít-gia và các con
1 Bấy giờ, ông Mát-tít-gia, con ông Gio-an xuất hiện: ông Gio-an là con ông Si-mê-ôn, tư tế thuộc dòng dõi ông Giô-a-ríp. Ông Mát-tít-gia đã rời Giê-ru-sa-lem đến cư ngụ ở Mô-đin.2 Ông có năm người con trai: ông Gio-an, biệt danh là Gát-đi;3 ông Si-môn cũng gọi là Thát-xi;4 ông Giu-đa cũng gọi là Ma-ca-bê;5 ông E-la-da cũng gọi là Au-a-ran; ông Giô-na-than cũng gọi là Áp-phút.6 Khi chứng kiến những sự phạm thượng ở miền Giu-đa và Giê-ru-sa-lem,7 ông Mát-tít-gia thốt lên: “Khốn thân tôi! Chẳng lẽ tôi sinh ra để chứng kiến tai họa dân tôi và tai họa Thành Thánh phải chịu, và để ngồi đó mà nhìn Thành Thánh bị nộp vào tay quân thù, nhìn Thánh Điện rơi vào tay những kẻ ngoại bang?”
8 “Đền Thờ của Thành giống như một người mất hết vẻ vinh quang;
9 mọi vật dụng làm cho Thành được vinh quang bị tước đoạt mất rồi; trẻ thơ bị giết ngoài đường phố, thanh niên gục ngã vì gươm quân thù.
10 Có dân nào lại không được hưởng một phần cung điện làm gia nghiệp, không chiếm đoạt chiến lợi phẩm của Thành?
11 Tất cả vẻ tráng lệ của Thành đã bị cướp đi; Thành mất hết tự do, trở nên nô lệ.
12 Nơi Thánh huy hoàng xưa là niềm vinh dự của chúng ta, nay trở thành hoang phế. Chư dân đã làm cho Nơi Thánh ra uế tạp.
13 Chúng ta còn sống nữa làm gì?”
14 Ông Mát-tít-gia và các con xé áo mình ra, mặc áo vải thô mà để tang; họ đau đớn vô cùng.
Thử thách nhân dịp tế thần ở Mô-đin
15 Các viên chức của vua An-ti-ô-khô, những người có nhiệm vụ cưỡng bức người Do-thái chối đạo, đã tới thành Mô-đin để tế thần.16 Nhiều người Ít-ra-en đã đến theo chúng. Nhưng ông Mát-tít-gia và các con thì họp lại thành nhóm riêng.17 Các viên chức của vua lên tiếng nói với ông Mát-tít-gia rằng: “Ông là thủ lãnh, là người có danh giá, là bậc vị vọng trong thành này, lại được con cái và anh em ủng hộ.18 Vậy xin mời ông tiến lên làm người đầu tiên thi hành chỉ dụ của đức vua, giống như tất cả các dân tộc, các người Giu-đa và những người còn ở lại Giê-ru-sa-lem đã làm. Rồi ông và các con sẽ được kể vào số bạn hữu đức vua, sẽ được danh giá, được nhiều vàng bạc và bổng lộc.”19 Ông Mát-tít-gia lớn tiếng đáp lại: “Cho dù tất cả các dân tộc trong vương quốc của vua có nghe lời vua và ai cũng chối bỏ việc thờ phượng của cha ông mình và tuân theo lệnh vua,20 thì tôi, các con tôi và anh em tôi, chúng tôi vẫn trung thành với Giao Ước của cha ông chúng tôi.21 Không đời nào chúng tôi bỏ Lề Luật và các tập tục!22 Chúng tôi sẽ không tuân theo lệnh vua mà bỏ việc thờ phượng của chúng tôi để xiêu bên phải, vẹo bên trái.”23 Ông vừa dứt lời thì có một người Do-thái công khai tiến ra tế thần trên bàn thờ ở Mô-đin theo như chỉ dụ của vua.24 Trước cảnh tượng đó, ông Mát-tít-gia bừng lửa nhiệt thành, ruột gan ông sôi sục, lòng đạo đức khiến ông nổi giận đùng đùng: ông nhào tới hạ sát hắn ngay tại bàn thờ.25 Ông cũng giết luôn viên chức của vua có nhiệm vụ cưỡng bức người Do-thái tế thần. Rồi ông phá đổ bàn thờ.26 Ông bừng lửa nhiệt thành đối với Lề Luật giống như ông Pin-khát trong vụ Dim-ri, con của Xa-lu.27 Rồi ông Mát-tít-gia rảo khắp thành và hô lớn tiếng: “Ai nhiệt thành với Lề Luật và tuân giữ Giao Ước, hãy theo tôi!”28 Sau đó, ông và các con trốn lên núi, bỏ lại trong thành tất cả tài sản.
Thử thách nhân ngày sa-bát trong hoang địa
29 Bấy giờ, nhiều người Do-thái muốn sống công minh chính trực đã xuống hoang địa và lập cư tại đó;30 cả vợ con, súc vật cùng đi với họ để tránh những tai họa đang đè nặng trên họ.31 Người ta báo tin cho các viên chức của vua và binh lính đồn trú tại Giê-ru-sa-lem, Thành vua Đa-vít: có những người đã chống lại lệnh vua, đi xuống hoang địa tìm nơi ẩn núp.32 Một đoàn quân đông đảo đuổi theo và bắt kịp họ; chúng dựng trại trước mặt họ và chuẩn bị giao chiến vào ngày sa-bát.33 Chúng bảo họ: “Thế là đủ rồi, hãy đi ra và làm theo lệnh của đức vua thì các ngươi sẽ được sống.”34 Họ trả lời: “Chúng tôi sẽ không đi ra, cũng chẳng làm theo lệnh của vua mà vi phạm luật ngày sa-bát.”35 Chúng liền ập vào đánh họ.36 Nhưng họ không đánh trả, không ném một hòn đá nào vào chúng, cũng không chận đường vào nơi ẩn núp.37 Họ nói: “Nào chúng ta cùng chết để giữ trọn Luật của chúng ta. Có trời đất chứng giám là chúng ta bị giết một cách bất công!”38 Thế là chúng tấn công họ vào chính ngày sa-bát; họ đã chết cùng với vợ con và súc vật. Số người chết khoảng một ngàn.
Hoạt động của ông Mát-tít-gia và nhóm của ông
39 Khi hay tin đó, ông Mát-tít-gia và các bạn đau đớn vô cùng.40 Họ bảo nhau: “Nếu tất cả chúng ta cứ làm như anh em chúng ta đã làm, nếu chúng ta không chiến đấu chống lại dân ngoại để bảo tồn sự sống và các tập tục của chúng ta, e rằng chẳng bao lâu nữa chúng sẽ quét sạch chúng ta khỏi mặt đất.”41 Vậy ngày hôm ấy họ quyết định: “Bất cứ người nào đến tấn công chúng ta vào ngày sa-bát, chúng ta sẽ ứng chiến để không phải chết như các anh em chúng ta đã chết trong các nơi ẩn núp.”
42 Bấy giờ, nhóm Khi-xi-đin gồm những người mạnh mẽ can trường trong Ít-ra-en, và mọi người tự nguyện trung thành với Lề Luật đã kề vai sát cánh với họ;43 tất cả những người đang trốn tránh tai ương cũng liên minh với họ và làm cho họ trở nên mạnh thế.44 Họ hợp thành một đạo binh; họ phẫn nộ đánh quân tội lỗi và căm tức đánh phường vô đạo. Đám còn lại thì trốn sang phía dân ngoại để được sống.45 Ông Mát-tít-gia và các bạn rảo quanh khắp nơi, phá đổ bàn thờ,46 bắt phải làm phép cắt bì cho những trẻ em nào chưa được cắt bì mà họ gặp thấy trên lãnh thổ Ít-ra-en.47 Họ đánh đuổi bọn người ngạo mạn. Mọi việc vào tay họ đều trôi chảy.48 Họ đã giành lại Lề Luật từ tay dân ngoại và vua chúa, không để cho kẻ tội lỗi thắng thế.
Di chúc. Ông Mát-tít-gia qua đời.
49 Gần đến ngày ông Mát-tít-gia qua đời, ông nói với các con: “Bây giờ là thời của ngạo mạn, lăng mạ, đảo điên và lôi đình thịnh nộ.50 Vậy giờ đây, hỡi các con, hãy bừng lửa nhiệt thành đối với Lề Luật và hãy hy sinh mạng sống để bảo vệ Giao Ước của tổ tiên chúng ta.
51 Hãy nhớ lại sự nghiệp các bậc tổ tiên đã thực hiện vào thời của các ngài, các con sẽ được vinh quang hiển hách và lưu danh muôn thuở.
52 Ông Áp-ra-ham lại không được kể là người trung tín trong cơn thử thách, và lại chẳng được kể là người công chính đó sao?
53 Ông Giu-se đã giữ mệnh lệnh trong buổi khốn cùng và đã trở nên chúa Ai-cập.54 Ông Pin-khát, cha ông chúng ta, vì được lửa nhiệt thành nung nấu nên đã đón nhận giao ước bảo đảm chức tư tế đời đời.
55 Ông Giô-suê, vì đã hoàn thành sứ mạng, nên đã trở thành thủ lãnh dân Ít-ra-en.56 Ông Ca-lếp, vì đã làm chứng trong đại hội, nên đã được phần gia nghiệp trong xứ.
57 Vua Đa-vít, vì lòng mộ đạo nên đã được ngai báu làm gia nghiệp muôn đời.
58 Ông Ê-li-a, vì được lửa nhiệt thành với Lề Luật nung nấu nên đã được đưa lên đến tận trời.
59 Kha-na-ni-a, A-da-ri-a và Mi-sa-ên, vì tin nên đã thoát khỏi ngọn lửa hồng.
60 Đa-ni-en, vì chính trực nên đã thoát khỏi nanh sư tử.
61 Vì vậy, các con hãy tâm niệm rằng: từ đời này qua đời khác, hết những ai đặt hy vọng vào Thiên Chúa sẽ không bị suy tàn.
62 Đừng sợ những lệnh truyền của con người tội lỗi ấy; vì vinh quang của nó sẽ biến thành phân thành dòi.
63 Hôm nay nó tự cao tự đại, nhưng ngày mai chẳng còn thấy nó đâu, vì nó đã trở về tro bụi và dự định của nó cũng tiêu tan.
64 Các con ơi, vì Lề Luật, mạnh bạo lên, can đảm lên nào! Nhờ Lề Luật các con sẽ được vinh quang.
65 Đây Si-mê-ôn, người anh em của các con, cha biết nó là người mưu lược; các con hãy luôn nghe lời nó: chính nó sẽ là cha của các con.66 Còn Giu-đa Ma-ca-bê, mạnh mẽ can trường từ thuở bé, chính nó sẽ là thủ lãnh các toán quân của các con và nó sẽ cầm quân giao chiến với dân ngoại.67 Phần các con, hãy quy tụ lại hết mọi người tuân giữ Lề Luật và hãy trả thù cho dân của các con.68 Hãy giáng trả cho dân ngoại oán thù chúng đã gây ra và hãy gắn bó với điều Luật truyền.”69 Bấy giờ, ông Mát-tít-gia chúc phúc cho các con, rồi về sum họp với tổ tiên.70 Ông qua đời năm một trăm bốn mươi sáu và được mai táng trong phần mộ tổ tiên ở Mô-đin. Toàn dân Ít-ra-en khóc thương ông thảm thiết.