Lời Chúa – Mc 7,1-13:
Khi ấy, có những người Pha-ri-sêu và một số kinh sư tụ họp quanh Đức Giê-su. Họ là những người từ Giê-ru-sa-lem đến. Họ thấy vài môn đệ của Người dùng bữa mà tay còn ô uế, nghĩa là chưa rửa. Thật vậy, người Pha-ri-sêu cũng như mọi người Do-thái đều nắm giữ truyền thống của tiền nhân: họ không ăn gì, khi chưa rửa tay cẩn thận; thức gì mua ngoài chợ về, cũng phải rảy nước đã rồi mới ăn; họ còn giữ nhiều tập tục khác nữa như rửa chén bát, bình lọ và các đồ đồng. Vậy, người Pha-ri-sêu và kinh sư hỏi Đức Giê-su: “Sao các môn đệ của ông không theo truyền thống của tiền nhân, cứ để tay ô uế mà dùng bữa?” Người trả lời họ: “Ngôn sứ I-sai-a thật đã nói tiên tri rất đúng về các ông là những kẻ đạo đức giả, khi viết rằng:
Dân này tôn kính Ta bằng môi bằng miệng,
còn lòng chúng thì lại xa Ta.
Chúng có thờ phượng Ta thì cũng vô ích,
vì giáo lý chúng giảng dạy chỉ là giới luật phàm nhân.
Các ông gạt bỏ điều răn của Thiên Chúa, mà duy trì truyền thống của người phàm.” Người còn nói: “Các ông thật khéo coi thường điều răn của Thiên Chúa để nắm giữ truyền thống của các ông. Quả thế, ông Mô-sê đã dạy rằng: Ngươi hãy thờ cha kính mẹ và kẻ nào nguyền rủa cha mẹ, thì phải bị xử tử! Còn các ông, các ông lại bảo: “Người nào nói với cha với mẹ rằng: những gì con có để giúp cha mẹ đều là “co-ban” nghĩa là lễ phẩm đã dâng cho Chúa” rồi, và các ông không để cho người ấy làm gì để giúp cha mẹ nữa. Thế là các ông lấy truyền thống các ông đã truyền lại cho nhau mà hủy bỏ lời Thiên Chúa. Các ông còn làm nhiều điều khác giống như vậy nữa!”
Suy niệm:
Bài Tin Mừng hôm nay có năm từ “truyền thống” (cc. 3, 5, 8, 9, 13). Đó là truyền thống của tiền nhân, truyền thống của người phàm, truyền thống mà các ông Pha-ri-sêu nắm giữ và muốn người khác phải theo. Song song với truyền thống này là điều răn của Thiên Chúa (cc. 8, 9). Đức Giê-su tố cáo người Pha-ri-sêu đã gạt bỏ, đã coi thường điều răn này chỉ vì muốn khư khư giữ lấy truyền thống của họ (cc. 8, 9, 13).
Đây là một điều đáng tiếc, vì mục tiêu của người Pha-ri-sêu không phải là hủy bỏ lời của Thiên Chúa (c. 13). Trái lại, họ muốn dân Do-thái sống nghiêm túc hơn ơn gọi của mình, sống như một dân tộc thánh thiện giữa một xã hội vàng thau thời Đức Giê-su. Chính vì thế, họ chẳng những muốn tuân giữ điều được viết trong Luật Mô-sê, mà còn muốn sống theo những truyền thống dựa trên luật truyền khẩu được ban cho ông Mô-sê nữa.
Họ đòi buộc cả dân chúng cũng phải sống theo các luật thanh sạch dành cho giới tư tế. Bởi vậy, họ than phiền chuyện vài môn đệ của Đức Giê-su đã không rửa tay trước khi ăn. Thật ra, chẳng phải người Do-thái nào cũng giữ luật rửa tay trước khi ăn. Các sách Cựu Ước cũng không hề đòi hỏi chuyện này (x. Lv 11-15). Đáng tiếc là khi tập trung vào chuyện sạch sẽ bên ngoài, người Pha-ri-sêu có nguy cơ bỏ rơi hay lơ là chuyện trong sạch nơi trái tim. Đây mới là điều quan trọng mà Đức Giê-su muốn nhấn mạnh.
Theo truyền thống hội đường Do-thái, có cả thảy 613 điều răn, 365 điều cấm làm và 248 điều phải làm. Cả một rừng điều răn này chi phối toàn bộ đời sống của người theo Do-thái giáo. Người Pha-ri-sêu cho rằng sự thánh thiện nằm ở chỗ chu toàn hết mọi luật này. Còn Đức Giê-su coi sự thánh thiện nằm ở sâu nơi trái tim thuộc trọn về Thiên Chúa. Ngài trích lời của ngôn sứ I-sai-a (29,13): “Dân này tôn kính Ta bằng môi miệng, còn lòng chúng thì lại xa Ta.” Làm thế nào để trái tim của chúng ta gần với Chúa? Làm thế nào để chúng ta khỏi trở thành những kẻ đạo đức giả? Làm thế nào để chúng ta giữ luật Chúa và Giáo Hội với sự mềm mại, tự do, vui tươi? Ước gì từng hành vi giữ luật của chúng ta được chi phối bởi trái tim đầy yêu mến.
Cha An-tôn Nguyễn Cao Siêu S.J.