Lời Chúa – Mt 13,10-17:
Khi ấy, các môn đệ đến gần hỏi Đức Giê-su rằng: “Sao Thầy lại dùng dụ ngôn mà nói với họ?” Người đáp: “Bởi vì anh em thì được ơn hiểu biết các mầu nhiệm Nước Trời, còn họ thì không. Ai đã có thì được cho thêm, và sẽ có dư thừa; còn ai không có, thì ngay cái đang có, cũng sẽ bị lấy mất. Bởi thế, nếu Thầy dùng dụ ngôn mà nói với họ, là vì họ nhìn mà không nhìn, nghe mà không nghe không hiểu. Thế là đối với họ đã ứng nghiệm lời sấm của ngôn sứ I-sai-a, rằng: Các ngươi có lắng tai nghe cũng chẳng hiểu, có trố mắt nhìn cũng chẳng thấy; vì lòng dân này đã ra chai đá: chúng đã bịt tai nhắm mắt, kẻo mắt chúng thấy, tai chúng nghe, và lòng hiểu được mà hoán cải, và rồi Ta sẽ chữa chúng cho lành.
“Còn anh em, mắt anh em thật có phúc vì được thấy, tai anh em thật có phúc, vì được nghe. Quả thế, Thầy bảo thật anh em, nhiều ngôn sứ và nhiều người công chính đã mong mỏi thấy điều anh em đang thấy, mà không được thấy, nghe điều anh em đang nghe, mà không được nghe.”
Suy niệm:
Tiền định là một trong những vấn đề gây tranh cãi trong thần học. Có người nhấn mạnh quá đến tác động của ơn Chúa cần để được cứu độ, đến nỗi coi nhẹ tự do và trách nhiệm của con người. Có người còn dám cho rằng Chúa đã định sẵn từ đời đời những ai phải vào hỏa ngục hay được lên thiên đàng. Thật ra, Thiên Chúa muốn cho mọi người được cứu độ (1 Tm 2,4;4,10). Kế hoạch của Ngài là cứu độ toàn thế giới, chẳng trừ một ai. Muốn được cứu thoát, con người phải dùng sự tự do của mình mà đón lấy ơn Chúa. Ơn Chúa có tác động trên sự tự do của con người, nhưng không áp đặt hay cưỡng ép nó, vì nếu như vậy, sẽ chẳng còn tự do. Chính Thiên Chúa đã ban tự do cho con người, và chính Ngài tôn trọng sự tự do ấy. Thiên Chúa không thể tiền định lời đáp của con người trước lời mời gọi của ân sủng.
Trong bài Tin Mừng hôm nay, có những câu cần được soi sáng. “Bởi vì anh em thì được ơn hiểu biết các mầu nhiệm Nước Trời, còn họ thì không” (c. 11). Câu này có thể bị hiểu lầm là Thiên Chúa có sự phân biệt đối xử. Các môn đệ thì được ơn hiểu biết, còn đám đông thì không. Thật ra, Đức Giê-su chỉ muốn nói lên sự kiện này: các môn đệ là những người đã đáp lại tiếng gọi của Ngài, nên họ được ơn hiểu biết, ơn nắm bắt được mầu nhiệm Nước Trời. Còn đám đông những người từ chối thì khó lòng hiểu được. Một câu khác cũng cần được hiểu đúng: “Người đã có lại được cho thêm, còn ai không có, thì ngay cái đang có, cũng sẽ bị lấy đi” (c. 12). Ở đây, Đức Giê-su chỉ muốn nói rằng những ai đã mở lòng đón nhận thì càng được Thiên Chúa ban cho sự hiểu biết đức tin sâu xa hơn. Còn những người đã khép lòng trí lại, thì về mặt thiêng liêng sẽ bị nghèo đi.
Vào buổi ban đầu, các môn đệ tin theo Đức Giê-su chỉ là nhóm nhỏ, còn lại là một đám đông những người Do-thái không tin nhận Ngài. Đức Giê-su giảng cho họ bằng những dụ ngôn đơn sơ gần gũi. Ngôn ngữ của dụ ngôn vừa dễ hiểu đối với người mở lòng đón nhận, vừa khó hiểu đối với những ai từ chối và khép kín (c. 13). Đức Giê-su không chơi khăm con người khi giảng bằng dụ ngôn, để khiến họ trố mắt nhìn mà không thấy, lắng tai nghe mà không hiểu. Nếu họ không hiểu được dụ ngôn, thì không phải là lỗi tại Ngài, nhưng do con tim của họ đã ra chai đá, do họ nhắm mắt, bịt tai. Họ không hiểu vì không muốn hoán cải và được chữa lành (c. 15).
Như các môn đệ xưa, các Ki-tô hữu ngày nay cũng là những người có phúc. Chúng ta được thấy, được nghe nhiều điều mà người khác không được. Ước gì chúng ta tìm ra thứ ngôn ngữ thích hợp, để ai cũng có thể nghe được và hiểu được sứ điệp cứu độ của Chúa.
Cha An-tôn Nguyễn Cao Siêu S.J.