Lời Chúa – Mt 12,1-8:
Hôm ấy, vào ngày sa-bát, Đức Giê-su đi băng qua một cánh đồng lúa; các môn đệ thấy đói và bắt đầu bứt lúa ăn. Người Pha-ri-sêu thấy vậy, mới nói với Đức Giê-su: “Ông coi, các môn đệ ông làm điều không được phép làm ngày sa-bát!” Người đáp: “Các ông chưa đọc trong Sách sao? Ông Đa-vít đã làm gì, khi ông và thuộc hạ đói bụng? Ông vào nhà Thiên Chúa, và đã cùng thuộc hạ ăn bánh tiến. Thứ bánh này, họ không được phép ăn, chỉ có tư tế mới được ăn mà thôi. Hay các ông chưa đọc trong sách Luật rằng ngày sa-bát, các tư tế trong Đền Thờ vi phạm luật sa-bát mà không mắc tội đó sao? Tôi nói cho các ông hay: ở đây còn lớn hơn Đền Thờ nữa. Nếu các ông hiểu được ý nghĩa của câu này: Ta muốn lòng nhân chứ đâu cần lễ tế, ắt các ông đã chẳng lên án kẻ vô tội. Quả thế, Con Người làm chủ ngày sa-bát.”
Suy niệm:
Đức Khổng Tử đòi người quân tử phải có năm đức tính gọi là ngũ thường. Đứng đầu của ngũ thường là lòng nhân. Ngài viết: “Người quân tử mà bỏ đức nhân thì làm sao được gọi là quân tử? Người quân tử dù trong một bữa ăn cũng không làm trái điều nhân, dù trong lúc vội vàng cũng theo điều nhân (Luận Ngữ IV,5). Trong giáo huấn của Đức Giê-su, lòng nhân có một chỗ đứng đặc biệt. Hai lần câu này của ngôn sứ Hô-sê được trích dẫn trong Tin Mừng Mát-thêu: “Ta muốn lòng nhân, chứ đâu cần lễ tế” (9,13;12,7). Xem ra, câu này không dễ hiểu, nên Ngài khuyên ta học cho biết ý nghĩa.
Giữ ngày sa-bát là điều rất quan trọng trong Do-thái giáo. Theo Luật Chúa, đó là ngày nghỉ ngơi, ngừng mọi công việc. Đối với người Pha-ri-sêu, bứt lúa được xem như gặt lúa, nên là việc bị cấm làm. Hành vi bứt lúa của các môn đệ bị coi là vi phạm ngày sa-bát. Thay vì trách họ theo lời người Pha-ri-sêu, Thầy Giê-su lại bênh vực họ. Ngài trưng dẫn trường hợp Đa-vít và các thuộc hạ khi đói bụng đã ăn bánh thánh hiến vốn dành riêng cho các tư tế (Lv 24,5-9; 1 Sm 21,1-6). Hiển nhiên, đây là chuyện vi phạm Lề Luật vì có nhu cầu chính đáng. Nếu chấp nhận chuyện Đa-vít, thì càng phải chấp nhận chuyện của các môn đệ, vì họ đi theo một Đấng mà Đa-vít phải gọi là Chúa (Mt 22,43). Luật giữ ngày sa-bát thật ra không phải là một đòi buộc luân lý tuyệt đối. Các tư tế phải làm việc phụng sự Chúa, chuẩn bị các lễ vật vào ngày sa-bát. Nếu họ được phép vi phạm ngày sa-bát mà không mắc tội (c. 5), thì huống hồ là Thầy Giê-su và các môn đệ của Ngài, những người làm việc cho Nước Trời, nhưng lại phải chịu đói nên mới bứt lúa.
Đức Giê-su không có thái độ bất kính với ngày sa-bát, nhưng Ngài là chủ ngày sa-bát, Ngài có quyền xác định điều gì được phép làm. Ngài thấy gánh nặng đè lên con người bởi những cấm đoán chi li, khiến con người ngột ngạt, mệt mỏi. Giữ Luật phải đem lại cho con người hạnh phúc, phải đi với lòng nhân. Giữ Luật mà cứng nhắc, thiếu lòng nhân, lòng bao dung, thì đó là thứ hy lễ Chúa không cần (Hs 6,6). Thật ra, không có sự đối nghịch giữa luật lệ với lòng nhân. Giữ luật là cách biểu lộ lòng nhân, vì luật trên hết là luật yêu thương. Người giữ luật thực sự là người có khuôn mặt vui tươi và trái tim rộng mở.
Khi yêu thì người ta trở nên chi li. Không phải chi li để xét đoán người khác, nhưng chi li vì thấy những nhu cầu nhỏ bé của tha nhân. Chỉ xin giữ mọi luật lệ nhỏ bé thật chi li, chỉ vì yêu bằng tình yêu quá lớn.
Cha An-tôn Nguyễn Cao Siêu S.J.