Lời Chúa – Mt 23,27-32:
Khi ấy, Đức Giê-su nói với các kinh sư và người Pha-ri-sêu rằng: “Khốn cho các người, hỡi các kinh sư và người Pha-ri-sêu giả hình! Các người giống như mồ mả tô vôi, bên ngoài có vẻ đẹp, nhưng bên trong thì đầy xương người chết và đủ mọi thứ ô uế. Các người cũng vậy, bên ngoài thì có vẻ công chính trước mặt thiên hạ, nhưng bên trong toàn là giả hình và gian ác!
“Khốn cho các người, hỡi các kinh sư và người Pha-ri-sêu giả hình! Các người xây mồ cho các ngôn sứ và tô mả cho những người công chính. Các người nói: “Nếu như chúng ta sống vào thời của tổ tiên, hẳn chúng ta đã không thông đồng với các ngài mà đổ máu các ngôn sứ.” Như vậy, các người tự làm chứng rằng các người đúng là con cháu của những kẻ đã giết các ngôn sứ. Thì các người đổ thêm cho đầy đấu tội của tổ tiên các người đi!”
Suy niệm:
Ở xứ Pa-lét-tin, các ngôi mộ thường được quét vôi màu trắng để người Do-thái dễ nhận ra và tránh xa. Đặc biệt, trước lễ Vượt qua, mộ được quét vôi lại, vì có đông đảo khách hành hương tuốn về quê dự lễ. Ai bất cẩn đụng vào mộ là bị trở nên ô uế trong bảy ngày (Ds 19,16). Đối với người Do-thái, ngôi mộ là điều nên tránh, vì bên trong đầy xương người chết và đủ mọi thứ ô nhơ (c. 27), dù bên ngoài có vẻ sạch sẽ tốt đẹp. Đức Giê-su đã dám ví các kinh sư và người Pha-ri-sêu với ngôi mộ, vì bên ngoài họ có vẻ công chính trước mặt người ta, nhưng bên trong thì đạo đức giả và gian ác (c. 28). Có sự tương phản giữa cái có vẻ bên ngoài và cái thực tế bên trong. Bên ngoài không diễn tả bên trong, nhưng làm người ta hiểu sai cái bên trong. Tất cả nỗ lực của chúng ta là làm cho bên ngoài và bên trong nên một, để ai thấy bên ngoài của ta đều biết được điều sâu kín bên trong.
Đức Giê-su còn đề cập đến một sự giả hình khác (cc. 29-32), đó là việc các người Pha-ri-sêu xây mồ, tô mả cho các ngôn sứ thời xưa. Họ khẳng định mình không can dự vào tội giết các ngôn sứ của cha ông họ. Tiếc thay, họ lại can dự vào tội giết các ngôn sứ do Đức Giê-su sai đến, qua đó, họ cho thấy mình đúng là người thuộc dòng dõi của cha ông.
Khi đọc toàn bộ chương 23 của Tin Mừng Mát-thêu về những lời phê phán của Đức Giê-su đối với giới lãnh đạo Do-thái giáo, chúng ta có thể bị sốc, vì chúng quá nặng nề. Liệu Đức Giê-su hiền lành có nói nguyên văn những lời như thế không? Điều cần biết là không phải người Pha-ri-sêu nào cũng giả hình. Có nhiều người thực sự thánh thiện và Đức Giê-su đã có tương quan tốt với một số người trong nhóm họ. Cũng nên nhớ là Ngài không giảng cả chương 23 trong một lần, nhưng trong nhiều dịp khác nhau và Mát-thêu gom lại thành một chương. Cuối cùng, cũng không nên quên là giọng điệu gay gắt của chương này hẳn có thể bắt nguồn từ sự căng thẳng giữa Hội Thánh Chúa và Hội đường Do-thái thời bấy giờ. Vào thời Thánh Mát-thêu viết Tin Mừng này, có những Ki-tô hữu bị bách hại, bị đánh đòn, bị giết và đóng đinh bởi người Do-thái (Mt 23,34).
Bởi đó, những lời của Đức Giê-su nhắm vào người Pha-ri-sêu ngày xưa, lại trở thành lời nhắc nhở chúng ta hôm nay, những người sống trong Hội Thánh và những người lãnh đạo. Thói giả hình về đạo đức thời nào và ở đâu cũng có. Nó tạo ra một bầu khí dối trá trong tương quan với Thiên Chúa và với tha nhân. Hội Thánh vẫn muốn cho đọc bài Tin Mừng gây sốc này vì các Ki-tô hữu vẫn bị cám dỗ giữ đạo bên ngoài mà không sống đạo. Thật ra chúng ta chỉ có thể rao giảng Tin Mừng cho con người hôm nay khi khoảng cách giữa lời nói và hành động được xóa bỏ, khi người ta thấy sự thống nhất trong lối sống của chúng ta, khi mọi mặt nạ được cởi ra và sự thật được tỏ hiện.
Cha An-tôn Nguyễn Cao Siêu S.J.