Thiên 2. Các tu đoàn tông đồ (Điều 731-746)

Điều 731

§1. Bên cạnh các tu hội thánh hiến là các tu đoàn tông đồ, mà các thành viên theo đuổi mục đích tông đồ riêng của tu đoàn, dù không có lời khấn dòng, và sống chung như anh chị em theo một lối sống riêng, để vươn tới sự hoàn hảo của đức ái qua việc tuân giữ hiến pháp.

§2. Trong số các tu đoàn ấy, có những tu đoàn mà các thành viên đảm nhận các lời khuyên Phúc Âm bằng một mối ràng buộc nào đó do hiến pháp quy định.

Điều 732

Những gì đã được ấn định trong các điều 578-579 và 606 được áp dụng cho các tu đoàn tông đồ, miễn là vẫn tôn trọng bản chất của mỗi tu đoàn; nhưng các điều 598-602 cũng được áp dụng cho các tu đoàn được nói đến ở điều 731 §2.

Điều 733

§1. Nhà chức trách có thẩm quyền của tu đoàn thiết lập một nhà cũng như thành lập một cộng đoàn địa phương, với sự chấp thuận trước bằng văn thư của Giám mục giáo phận, và cũng phải tham khảo ý kiến của ngài, khi giải thể nhà hay cộng đoàn đó.

§2. Sự chấp thuận cho thành lập một nhà bao hàm quyền được có ít là một nhà nguyện, là nơi cử hành Thánh Lễ và lưu giữ Thánh Thể.

Điều 734

Hiến Pháp xác định việc lãnh đạo của tu đoàn, với việc tuân giữ các điều 617-633, tùy theo bản chất của mỗi tu đoàn.

Điều 735

§1. Luật riêng của mỗi tu đoàn xác định việc thâu nhận, việc thử luyện, việc gia nhập và việc đào tạo các thành viên.

§2. Về việc thâu nhận vào tu đoàn, phải giữ các điều kiện đã được ấn định trong các điều 642-645.

§3. Luật riêng phải xác định thể thức thử luyện và đào tạo phù hợp với mục đích và bản chất của tu đoàn, đặc biệt về mặt học thuyết, thiêng liêng và tông đồ, sao cho các thành viên nhận biết ơn thiên triệu của họ và được chuẩn bị thích đáng cho sứ mạng và cho đời sống của tu đoàn.

Điều 736

§1. Trong các tu đoàn giáo sĩ, các giáo sĩ được nhập tịch vào chính tu đoàn, trừ khi hiến pháp quy định cách khác.

§2. Trong những gì liên quan đến chương trình học và việc chịu chức thánh, thì phải giữ các quy tắc của giáo sĩ triều, miễn là phải giữ nguyên §1.

Điều 737

Về phía các thành viên, sự gia nhập bao hàm các nghĩa vụ và các quyền lợi được quy định trong hiến pháp, còn về phía tu đoàn, thì phải có trách nhiệm dẫn đưa các thành viên tới mục đích của ơn gọi riêng, theo hiến pháp.

Điều 738

§1. Tất cả các thành viên phải phục tùng các vị Điều Hành riêng chiếu theo quy tắc của hiến pháp trong những gì liên quan đến đời sống nội bộ và kỷ luật của tu đoàn.

§2. Tất cả các thành viên cũng phải phục tùng Giám Mục giáo phận trong những gì liên quan đến việc phụng tự công, việc coi sóc các linh hồn và các hoạt động tông đồ khác, nhưng phải lưu ý đến các điều 679-683.

§3. Các tương quan của thành viên đã được nhập tịch vào một giáo phận với Giám mục riêng được quy định trong hiến pháp hay trong những hợp đồng riêng.

Điều 739

Ngoài các nghĩa vụ phải tuân giữ theo hiến pháp với tư cách là thành viên, các thành viên còn buộc phải tuân giữ những nghĩa vụ chung của các giáo sĩ, trừ khi bản chất sự việc hay mạch văn cho hiểu cách khác.

Điều 740

Các thành viên phải ở trong một nhà hoặc trong một cộng đoàn đã được thiết lập cách hợp pháp và phải giữ đời sống chung, chiếu theo quy tắc của luật riêng, và luật này cũng chi phối sự vắng mặt khỏi nhà hoặc cộng đoàn.

Điều 741

§1. Trừ khi hiến pháp quy định cách khác, các tu đoàn, các phần và các nhà của tu đoàn đều là các pháp nhân, và với tư cách đó, đều có khả năng thủ đắc, chấp hữu, quản trị và chuyển nhượng tài sản vật chất, chiếu theo những quy định của quyển V về Tài sản vật chất của Giáo Hội, của các điều 636, 638 và 639, cũng như của luật riêng.

§2. Chiếu theo quy tắc của luật riêng, các thành viên cũng có khả năng thủ đắc, chấp hữu, quản trị và định đoạt tài sản vật chất, tuy nhiên, những gì họ nhận được với danh nghĩa tu đoàn thì thuộc về tu đoàn.

Điều 742

Việc rời bỏ tu đoàn và việc sa thải một thành viên chưa dứt khoát gia nhập được chi phối bởi hiến pháp của mỗi tu đoàn.

Điều 743

Với sự chấp thuận của ban cố vấn, vị Điều Hành tổng quyền có thể ban đặc ân xuất tu cho thành viên đã dứt khoát gia nhập, trừ khi quyền ấy được hiến pháp dành riêng cho Tòa thánh, đặc ân này bao hàm sự chấm dứt các quyền lợi và các nghĩa vụ phát sinh từ việc gia nhập, miễn là vẫn giữ nguyên những quy định của điều 693.

Điều 744

§1. Vi Điều Hành tổng quyền, với sự chấp thuận của ban cố vấn, có quyền cho phép một thành viên đã dứt khoát gia nhập được chuyển sang một tu đoàn tông đồ khác, trong thời gian đó, các quyền lợi và các nghĩa vụ trong tu đoàn trước bị đình chỉ, nhưng đương sự vẫn có quyền được trở lại trước khi dứt khoát gia nhập vào tu đoàn mới.

§2. Để chuyển sang một tu hội thánh hiến hay chuyển từ tu hội thánh hiến sang một tu đoàn tông đồ, phải có phép của Tòa Thánh và phải tuân theo các chỉ thị của Tòa Thánh.

Điều 745

Vị Điều Hành tổng quyền, với sự chấp thuận của ban cố vấn, có thể ban đặc ân sống ngoài tu đoàn cho một thành viên đã dứt khoát gia nhập, nhưng không được quá ba năm, các quyền lợi và các nghĩa vụ nào không tương hợp với hoàn cảnh mới đều bị đình chỉ; tuy nhiên đương sự vẫn được các vị Điều Hành chăm sóc. Nếu là một giáo sĩ, thì cần phải có sự đồng ý của Đấng Bản Quyền địa phương tại nơi đương sự phải cư trú, và đương sự vẫn được ngài chăm sóc, cũng như vẫn thuộc quyền của ngài.

Điều 746

Về việc sa thải một thành viên đã dứt khoát gia nhập, phải giữ các điều 694-704, với những thích nghi cần thiết.

Giáo Luật - Điều 606

Điều gì đã được ấn định về các tu hội thánh hiến và các thành viên của họ đều có giá trị như nhau cho cả hai phái nam nữ, trừ khi đã thấy rõ cách khác do văn mạch hay do bản chất sự việc.

Giáo Luật - Điều 636

§1. Trong mỗi tu hội cũng như mỗi tỉnh dòng do một Bề Trên cấp cao lãnh đạo, phải có một người quản lý khác với Bề Trên cấp cao được đặt lên chiếu theo quy tắc của luật riêng, người này phải quản trị tài sản dưới sự hướng dẫn của Bề Trên liên hệ. Ngay cả trong các cộng đoàn địa phương, trong mức độ có thể, cũng phải đặt một người quản lý khác với Bề Trên địa phương.

§2. Vào thời kỳ và theo cách thức do luật riêng ấn định, các quản lý và các người quản trị khác phải tường trình cho nhà chức trách có thẩm quyền về việc quản trị.

Giáo Luật - Điều 638

§1. Trong khuôn khổ của luật phổ quát, việc xác định những hành vi nào vượt quá giới hạn và thể thức quản trị thông thường và việc ấn định những điều cần thiết để thực hiện thành sự một hành vi quản trị ngoại thường thuộc về luật riêng.

§2. Ngoài các Bề Trên, các viên chức được luật riêng chỉ định vào việc quản trị cũng có thể thực hiện thành sự các việc chi tiêu và các hành vi pháp lý thuộc việc quản trị thông thường, trong giới hạn trách nhiệm của mình.

§3. Để được hữu hiệu, việc chuyển nhượng và bất cứ việc gì khiến cho tình trạng di sản của pháp nhân bị thiệt thòi, phải có phép bằng văn bản của Bề Trên có thẩm quyền, với sự chấp thuận của hội đồng của ngài. Ngoài ra, còn buộc phải có phép của Tòa Thánh, nếu là một việc chi tiêu vượt quá số tiền được Tông Tòa ấn định cho mỗi miền, hoặc nếu là tài sản được dâng cho Giáo Hội do lời khấn, hoặc nếu là các đồ vật quý giá vì giá trị nghệ thuật hay lịch sử.

§4. Đối với các đan viện tự trị được nói đến ở điều 615 và đối với các tu hội thuộc luật giáo phận, phải có sự chấp thuận bằng văn bản của Đấng Bản Quyền địa phương.

Điều 615:

Đan viện tự trị nào không có Bề Trên cấp cao nào khác ngoài vị Điều Hành riêng, và cũng không được liên kết với một tu hội khác của nam tu sĩ, đến nỗi Bề Trên của chính tu hội này có một quyền thật sự được xác định trong hiến pháp, thì được ủy thác cho Giám mục giáo phận trông coi cách đặc biệt chiếu theo quy tắc của luật.

Giáo Luật - Điều 639

§1. Nếu một pháp nhân mắc nợ và mắc các nghĩa vụ, ngay cả khi có phép của Bề Trên, thì chính pháp nhân ấy buộc phải chịu trách nhiệm về các món nợ và các nghĩa vụ đó.

§2. Nếu một thành viên được phép Bề Trên ký hợp đồng liên quan đến tài sản riêng tư của mình, thì chính đương sự phải chịu trách nhiệm về hợp đồng đó; nhưng nếu đương sự được Bề Trên ủy quyền để giải quyết một công việc của tu hội, thì tu hội phải chịu trách nhiệm về việc đó.

§3. Nếu một tu sĩ đã ký hợp đồng mà không có phép của các Bề Trên, thì chính đương sự phải chịu trách nhiệm, chứ không phải pháp nhân.

§4. Tuy nhiên, vẫn giữ nguyên tắc là luôn luôn có thể khởi tố người đã thủ lợi từ hợp đồng đã được ký kết.

§5. Các Bề Trên dòng phải thận trọng đừng cho phép vay nợ, trừ khi biết chắc rằng có thể trả tiền lãi nhờ hoa lợi thông thường và có thể hoàn lại tiền vốn bằng cách trả góp một cách chính đáng trong một thời gian không quá lâu.

Giáo Luật - Điều 693

Nếu thành viên là một giáo sĩ, thì đặc ân chỉ được ban sau khi thành viên ấy đã tìm được một Giám mục nhận cho nhập tịch vào giáo phận của ngài, hoặc ít là nhận để thử luyện. Nếu được nhận để thử luyện, thì thành viên đương nhiên được nhập tịch vào giáo phận sau năm năm, trừ khi đương sự đã bị Giám mục từ chối.